THEO VAN EGERAAT

Wer hat Angst für rot, gelb nnd schwarz, acrylverf op spijkerstof en kastje met mes, 86, 5 x 107 cm., 1991-1992

Martyrer, tempera en olieverf op linnen, 80 x 60 cm., 1991

Kleuren en titel zijn een variatie op het bekende werk van Newman ’Who ’s afraid of red, yellow and blue’ dat enige jaren geleden door een bezoeker ernstig werd beschadigd met een stanleymes. In dit werk van Theo van Egeraat (geb. 1947) is niet rood, maar zwart de dominante kleur. Het zwarte vlak dat net als het rode bij Newman uit vele lagen transparante verf is opgebouwd, is zo groot dat het de andere kleuren bijna van het vlak afdrukt. De keuze voor deze kleurencombinatie (duitse vlag) ligt volgens Van Egeraat historisch gezien nogal voor de hand.

’De combinatie van spijkerstof, kleur, maat en gelaagdheid van het zwart, alsmede de brandmelder met stanleymes, vormt onder meer een bezwering van mijn angst voor een manier van denken en handelen waarin alles door fundamentalistische ideeën wordt bepaald en andere meningen worden ontkend. Een angst ook voor het fundamentalisme in mijzelf. De transparante lagen geven goed weer dat je nauwelijks verandering ziet, terwijl er vrijwel elke dag een nieuwe laag zwart opgezet zou kunnen worden. Als het te gevaarlijk wordt kan men het glas inslaan, het

mes pakken en het zwarte vlak bewerken’

Martyrer toont de heilige Sebastiaan als martelaar en is een zelfportret. De figuur op het middenpaneel wordt getroffen door de berichten die hem bereiken via kranten en TV. Hij wendt zijn hoofd af. Hier zijn geen pijlen zichtbaar en men kan zich dus afvragen waarvan deze martelaar het slachtoffer is; lichamelijke wonden zijn onvindbaar. Het paneeltje wordt omgeven door een omlijsting waarin figuren los lijken te komen van het vlak, mensen die martelingen ondergaan, die het uitschreeuwen van angst en pijn, die gedood zijn. Van Egeraat heeft opzettelijk gekozen voor beelden uit de historie: het heden is even primitief als het verleden. Deze aanklacht vormt niet een schilderij, maar een kader, het kader waarin ons leven zich letterlijk en figuurlijk afspeelt.